Thị trường tài chính - Nơi "thử lửa" bản lĩnh nhà đầu tư

Năm 2009 là một năm đầy biến động của thị trường tài chính (TTTC) Việt Nam  và thế giới. Trong đó thị trường chứng khoán (TTCK) và thị trường vàng có diễn biến nhiều kịch tính nhất.
TTCK phong vũ biểu của nền kinh tế
Năm 2009, TTCK toàn cầu như một bộ phim hành động cảm giác mạnh không dành cho những nhà đầu tư (NĐT) tâm lý yếu khi giá chứng khoán đột ngột lao dốc từ tháng 3/2007 cho đến đầu năm 2009 đồng thời cũng bất ngờ phục hồi mạnh mẽ làm kinh ngạc nhiều chuyên gia kinh tế cũng như các NĐT.
Trong đợt phục hồi này thị trường có mức độ gia tăng ấn tượng nhất là TTCK Việt Nam.

Chỉ số	Quốc gia	Mức thấp nhất năm 2009	Mức cao nhất năm 2009	% thay đổi
DJ 30 công nghiệp	Mỹ	6.440	10.524	63%
FTSE 100	Anh	3.460	5.397	56%
Thượng Hải	Trung Quốc	1.820	3.471	91%
Nikkei	Nhật Bản	7.021	10.767	53%
VNI-Index	Việt Nam	234	634	171%

Mức gia tăng của TTCK thế giới và Việt Nam trong năm 2009

TTCK vốn được xem là “phong vũ biểu” của nền kinh tế một quốc gia (thước đo sức khỏe kinh tế). Bởi thế khi nền kinh tế đang trong giai đoạn suy thoái mà các hoạt động sản xuất kinh doanh, tiêu dùng gia tăng trở lại, các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô liên tục được cải thiện cho thấy nền kinh tế có nhiều dấu hiệu tăng trưởng góp phần đưa TTCK phục hồi mạnh. Việc TTCK phục hồi được xem là khủng hoảng kinh tế đã chạm “đáy” và đang trong giai đoạn giao thời giữa suy thoái và tăng trưởng.  
Thị trường vàng – Vịnh tránh bão
Kênh đầu tư vàng vốn được xem là vịnh tránh “bão”, kênh đầu tư an toàn chống lại lạm phát, khủng hoảng kinh tế. Tuy nhiên “bão” lại hay… đến vịnh.
Năm 2009 là năm lên ngôi của vàng. Bằng chứng là giá vàng liên tục lập kỷ lục của những kỷ lục. Giá vàng trong 4 tháng cuối năm 2009 đã hơn 15 lần tự phá kỷ lục của chính nó lập nên trong năm 2009 và của mọi thời đại. Mức cao nhất của giá vàng đạt được trong lịch sử là ngày 3/12/2009 khi vàng tăng lên mức $1.227/oz.
Các NĐT vàng cho đến lúc này phải chấp nhận một sự thật không dễ dàng rằng vàng là kênh đầu tư không hề an toàn do những biến động khó lường trên thị trường này. Nhiều NĐT đã phải trả học phí không hề nhỏ khi kinh doanh trên thị trường vàng. Ngoài rủi ro về biến động giá, nhà đầu tư vàng còn phải chịu rủi ro về pháp lý khi cho đến nay vẫn chưa có văn bản pháp luật nào điều chỉnh. Văn bản quản lý giao dịch vàng đã được dự thảo đến… lần thứ 11 vẫn chưa hoàn chỉnh để tạo hành lang pháp lý trong việc kinh doanh vàng qua tài khoản. Vì thế mới đây Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo ngưng các hoạt động giao dịch vàng qua tài khoản và giao cho NHNN soạn thảo các quy định điều chỉnh hoạt động của hình thức giao dịch này.  
Thị trường tài chính – nơi thể hiện bản lĩnh nhà đầu tư
Cùng với sự thăng trầm của TTTC các cung bậc cảm xúc của NĐT biến động theo không ngừng. Thị trường là nơi chứng kiến sự vui mừng đi cùng sự tham lam khi nó mang lại lợi nhuận và ngược lại chứng kiến sự thất vọng đi cùng nỗi sợ hãi khi gây thua lỗ cho NĐT.
Bởi vậy để thắng được thị trường trước hết NĐT cần phải thắng được chính bản thân mình. Đây là điều rất khó vì ít ai có đủ can đảm để cắt bỏ khoản đầu tư gây thua lỗ. Giống như khi một người bệnh có một bộ phận cơ thể bị hoại tử, bác sỹ thường phải cắt bỏ để đảm bảo tính mạng cho bệnh nhân. Tuy nhiên với một khoản đầu tư vi phạm các nguyên tắc bảo toàn vốn nhiều NĐT vẫn không cắt bỏ bởi đơn giản NĐT không phải là… bác sỹ. Bởi vì đây là một phần cơ thể của mình chứ không phải của… người khác nên không phải dễ dàng bỏ đi được.
Minh chứng rõ nhất cho điều này chính là TTCK năm 2007-2009. Thị trường vào thời điểm đó đã lao dốc từ mức cao nhất trong lịch sử là 1171 điểm VNIndex vào tháng 3/2007 về đến 235 điểm tháng 2/2009. Khi đó nhiều NĐT đã lao theo bằng cách tiếp tục mua vào để trung bình giá. Tuy nhiên thực chất đó là trung bình… thua lỗ bất chấp nền kinh tế đang đi vào giai đoạn suy thoái, TTCK vào lúc thoái trào. Vào giai đoạn đó nếu NĐT bản lĩnh hơn, cắt bỏ khoản đầu tư thua lỗ (hoặc không tiếp tục “bơm” thêm vốn) có lẽ không bị thiệt hại nặng.
Thị trường tài chính Việt Nam năm 2010 mùa Xuân đang đón chào
Nhiều tín hiệu khả quan từ kinh tế vĩ mô thế giới cũng như Việt Nam qua hàng loạt các chỉ tiêu kinh tế liên tục được cải thiện báo hiệu một mùa Xuân mới sẽ về trên TTTC Việt Nam. Do đó thời điểm này là thời điểm tốt nhất để các NĐT “mài dao” sẵn sàng tham gia thị trường.
Với TTCK đang trong giai đoạn điều chỉnh sẽ là cơ hội cho các NĐT xem xét đầu tư vào những mã CK tốt. Thị trường vàng cùng với sự phát triển chung của nền kinh tế và khi đã có khung pháp lý đầy đủ, đảm bảo quyền lợi của NĐT hòa chung với lợi ích quốc gia, khi đó giao dịch vàng tài khoản hứa hẹn sớm hoạt động trở lại. Đồng thời đây tiếp tục sẽ là một kênh đầu tư hấp dẫn làm phong phú thêm sự lựa chọn đầu tư cho các NĐT.
Tuy nhiên để đạt được sự thành công trên TTTC nói chung, TTCK và thị trường vàng nói riêng đòi hỏi NĐT phải bản lĩnh hơn để đứng vững trước những cơn sóng lớn.  

Phan Dũng Khánh
Trưởng Phòng Nghiên cứu Phân tích
Công ty Kinh doanh Đầu tư Tài chính VTG
Bài viết đăng trên báo Đầu tư chứng khoán, số Xuân 2010